مرغداری و فضله مرغ| مدفوع طیور
فضله مرغ، که به نام مدفوع مرغ نیز شناخته می‌شود، محصول نهایی سیستم گوارش مرغ است. مرغ در طول روز دو نوع مدفوع دفع می‌کند:
• مدفوع سکال (Cecal Poop)
اگر متوجه مدفوع “پودینگ مانند” بدون کلاهک اورات سفید شدید، به احتمال زیاد به مدفوع سکوم نگاه می‌کنید. پس به خاطر بوی بد این مدفوع نگران نباشید؛ چرا که کاملا طبیعی است. مدفوع سکال از سکوم مرغ تولید می‌شود و پس از هر 8 تا 10 فضله معمولی، دفع می‌شود. این مدفوع ضخیم‌تر و چسبنده‌تر از مدفوع معمولی است. مدفوع سکال خمیری به نظر می‌رسد، بوی بدی دارد و اغلب به رنگ خردلی تا قهوه‌ای تیره است. در حالی که ظاهر متفاوتی دارد، اما مدفوع سکوم نشانه عملکرد صحیح دستگاه گوارش است.
• فضله معمولی یا مدفوع روده مرغ
جوجه مرغ‌ها فقط ادرار نمی‌کنند؛ بلکه آنها مواد زائد سیستم ادراری را به‌صورت اورات که کلاهک سفید بالای مدفوع است، دفع می‌کنند. دفع مدفوع از روده مرغ در طول روز بیشتر اتفاق می‌افتد. ضایعات گوارشی قهوه‌ای یا خاکستری جامد مدفوع است که معمولاً به اندازه‌ی که شکل خود را حفظ کند، سفت است. فضله مرغ از سه بخش تشکیل شده است:
• مدفوع (fecal): بخش جامد فضله مرغ که از مواد مغذی هضم نشده تشکیل شده است.
• اورات سفید (کریستالی) (white urate): بخش سفید رنگ فضله مرغ که از اسید اوریک تشکیل شده است.
• ادرار مایع (liquid urine): بخش مایع فضله مرغ که از مواد زائد متابولیکی تشکیل شده است.
فضولات طیور در حالت عادی (normal dropping) چگونه است؟
فضولات طیور در حالت عادی باید یکنواخت، بدون بو یا کم بو و نه خیلی سفت یا شل باشد. با مشاهده دقیق رنگ، بو، حجم و قوام مدفوع پرنده می‌توان به وجود احتمالی بیماری پی برد. عواملی که بر ظاهر فضولات طیور موثر است عبارتند از:
• نوع پرنده: طیور مختلف فضولات متفاوتی دارند.
• رژیم غذایی: رژیم غذایی میتواند بر رنگ و بو و قوام فضولات تاثیر بگذارد.
• وضعیت سلامت طیور: بیماری‌ها و مشکلات گوارشی میتواند ظاهر فضولات را تغییر دهد.
• استرس در طیور: استرس میتواند باعث شل شدن فضولات شود.
• آب و هوا: آب و هوای گرم میتواند باعث خشک شدن فضولات شود. گرمایی هوا باعث استرس گرمایی در طیور نیز می‌شود. همچنین سردی هوا سیستم گوارشی مرغ را برهم می‌زند.
مدفوع در پرندگان دانه‌خوار به طور معمول سبز رنگ است، زیرا دانه رنگی به مدفوع نمی‌دهد و رنگ صفراوی سبز (زرد مایل به سبز) غالب است. در صورت دانه (seed)، رنگ مدفوع مرغ تغییر می‌کند. به عنوان مثال، در صورت مصرف دان پلت، رنگ مدفوع قهوه‌ای و در صورت مصرف کلم قرمز، رنگ آن قرمز می‌شود. قوام مدفوع نیز بسته به نوع پرنده و مواد مصرفی متفاوت است. طیوری که میوه، سبزیجات و سایر غذاهای آبدار می‌خورند، فضولات آبکی‌تری دارند. همچنین استفاده از دان پلت که منجر به افزایش مصرف آب می‌شود، باعث آبکی شدن مدفوع نیز می‌شود. مشخصات مدفوع طیور سالم شامل:
• رنگ فضله: قهوه‌ای یا سفید (ممکن است مدفوع مرغ به دلیل رژیم غذایی کمی متمایل به سبز یا زرد نیز باشد.)
• شکل فضله طیور: به صورت قطعات مدور و فشرده (به صورت چسبیده بهم و محکم)
• بو فضله: فاقد بو یا بوی کم
• بافت فضله: نرم و کمی مرطوب (رطوبت زیادی در اطراف آن مشاهده نمی‌شود.)
• اندازه فضله مرغ: متناسب با جثه پرنده
راهکارهای تشخیص مشکلات سلامتی از طریق فضولات طیور
تغییر فضله مرغ میتواند یکی از اولین نشانه‌های بیماری باشد. به همین دلیل در صورت تشخیص کوچکترین نشانه غیرطبیعی در مدفوع مرغ با عملکرد سریع، می‌توان از شیوع بیماری یا تلفات جدی در گله جلوگیری کرد. شناخت مسیر حرکت غذا در دستگاه گوارش مرغ میتواند به درک ما در مورد مدفوع مرغ کمک شایانی کنند. برای شناخت دستگاه گوارش طیور از دهان تا کلواکا می‌توانید مقاله زیر را مطالعه بفرمایید.
در مقاله‌ای که در بالا برای شما قرار داده‌ایم، بیان شده که آخرین ایستگاه غذا در کلواک است. در کلواک محتوای خارج شده از روده با اورات ترکیب می‌شود. در صورت وجود تغییرات ناگهانی در رنگ، قوام و مقدار فضله طیور باید با دقت عوامل مختلف را برای حل مشکل بررسی کرد. در مرغداری‌ها تغییرات ناگهانی در کل گله در نظر گرفته می‌شود. به این معنی که شما یکباره با تغییر ناگهانی فضولات در درصد چشمگیری از گله مرغ و در عین حال، تغییرات دیگری از جمله کاهش مصرف دان گله مواجه شوید. تغییرات در فضله مرغ میتواند نشان دهنده مشکلات سلامتی، تغذیه یا محیطی باشد. تغییرات جزئی در تعداد محدود در طول یک روز در جوجه‌ها قابل صرف نظر کردن است، زیرا جوجه‌ها در تغذیه دان می‌توانند عادت‌های متفاوتی داشته باشند. برای تشخیص بیماری‌های مرغ از طریق مدفوع مرغداران باید موارد زیر انجام شود:
• مشاهده و بررسی دقیق فضولات: در طول روز، بستر مرغ را یک تا دوبار بررسی کنید. به رنگ، بو، شکل، بافت و اندازه فضولات توجه کنید. بطور کل در صورت مشاهده فضولات غیرطبیعی در گله مرغ، به این نکته توجه کنید، که یک مورد اتفاقی بوده، یا تکرار پذیر و در تعداد بالا رخ داده است؟
• بررسی دیگر علائم در گله: این نکته بسیار مهم است، تغییرات در مدفوع تنها یک نشانه است. برای تشخیص صحیح علت باید به تغییرات دیگر پرنده نیز دقت کرد. مواردی همچون: کاهش وزن، کاهش اشتها، بی‌حالی، ظاهر عبوس یا کاهش تولید تخم. گاهی حتی برای دستیابی به پاسخ صحیح نیاز به آزمایش و گرفتن نمونه از گله است.
• ثبت و نگهداری سوابق: به طور مرتب ظاهر فضولات را ثبت کنید تا بتوانید تغییرات را رصد کنید.
• تغییر در مدفوع پرنده همیشه به معنای بیماری نیست: عوامل دیگری مانند رژیم غذایی، استرس و محیط زیست نیز می‌توانند بر مدفوع پرنده تأثیر بگذارند.
• مشورت با دامپزشک: در صورت مشاهده هر گونه تغییر در فضولات با یک متخصص یا دامپزشک مشورت کنید.
بطور کلی فضله مرغ میتواند اطلاعات ارزشمندی در مورد سلامت گله به مرغدار ارائه دهد. با مشاهده دقیق فضله مرغ، مرغدار میتواند از موارد زیر آگاه شود:
• سلامتی مرغ: رنگ، بو و قوام فضله مرغ میتواند نشان‌دهنده سلامتی یا مشکلات سلامتی پرنده است.
• تغذیه مرغ: رنگ و قوام فضله مرغ میتواند نشان‌دهنده کیفیت تغذیه پرنده باشد.
• عملکرد مرغ: حجم و قوام فضله مرغ میتواند نشان‌دهنده عملکرد پرنده باشد.
• شرایط محیطی: رنگ و بوی فضله مرغ میتواند نشان‌دهنده شرایط محیطی مانند رطوبت و دما باشد.
مدفوع قهوه‌ای تیره مرغ | مدفوع شکلاتی در طیور
روده کور (Cecum) بخشی از دستگاه گوارش مرغ است که در آن تخمیر غذا اتفاق می‌افتد. فضله روده کور معمولاً تیره و شکلاتی رنگ است. این کته را در نظر بگیرید مدفوع سکومی همانطور که در بالا ذکر کردیم، بعد از هر 8 تا 10 بار فضله معمولی مرغ یکبار دفع می‌شود. مدفوع شکلاتی رنگ مرغ، که به فضله روده کور هم معروف است، بخشی طبیعی از فرآیند گوارش مرغ است. اما افزایش غیرطبیعی در مقدار این نوع فضله میتواند نشانه‌ای از مشکلات مختلف باشد. چرا همانطور که در بالا ذکر کردیم که مدفوع سکومی، بعد از هر 8 تا 10 بار فضله معمولی مرغ یکبار دفع می‌شود. در صورتی که در تعدد زیاد این مدفوع دیده می‌شود، این مورد باید بررسی گردد. مواردی همچون تغییر ناگهانی غذا، استرس، بیماری و مشکلات گوارشی میتواند منجر به این ماجرا گردد.
در حالت کلی اما مشکلی گله را تهدید نمی‌کند و یک فرآیند طبیعی که نشان از فضله سکومی دارد.
اسهال قهوه‌ای طیور: مدفوع آبکی مرغ نشانه چیست
مدفوع آبکی باید به دقت بررسی شود تا مشخص شود که آیا دلیل آن اختلالات گوارشی است یا پُر ادراری (polyuria)؟ مدفوعی که درست تشکیل نشده، یا ادرار آن زیاد و آبکی یا قسمت اورات آن بیش از حد است، ممکن است نشان دهنده یک مشکل کلیوی یا مشکل متابولیک باشد. اگر مدفوع آبکی و شفاف است، مدفوع طبیعی است که مایع بیشتری در اطراف آن است. بطور کل در شرایطی که مدفوع طیور آبکی شده، موارد زیر را بررسی کنید:
- اگر فضله مرغ شامل مقدار کمی مدفوع و بیشتر ادرار مایع و کریستال‌های اورات باشد، باید بررسی کنید که آیا مرغ غذا می‌خورد یا نه؟ حتی اگر پرنده در ظرف غذا باشد، ممکن است غذا نخورد. اگر این اتفاق گاه به گاه رخ دهد، جای نگرانی نیست، اما اگر غالب شد، حتماً مشکلی وجود دارد.
- کاهش یا افزایش تعداد دفعات مدفوع یا مقدار مدفوع طیور میتواند نشان دهنده کاهش مصرف غذا یا تداخل در عبور طبیعی (مانند استفراغ) باشد.
عواملی که موجب آبکی شدن مدفوع طیور یا اسهال می‌گردد، شامل:
- استفاده از دوز نامناسب مواد در جیره غذایی: تغییر ناگهانی در نوع غذا یا کمبود مواد مغذی ضروری میتواند باعث تغییر در فضله شود.
- خوراک کپک زده و فاسد
- برخی بیماری‌ها طیور: بیماری‌های کلیوی می‌توانند باعث افزایش حجم ادرار و کاهش مدفوع شوند. عفونت‌های دستگاه گوارش نیز می‌توانند بر هضم و جذب مواد مغذی تأثیر گذارند و منجر به تغییر در فضله شوند. غلظت مایع بیشتر در فضله میتواند نشان دهنده عفونت دستگاه روده نیز باشد.
- مصرف نامعقول داروها
- تغییر ناگهانی جیره غذایی طیور
- استرس در طیور: استرس ناشی از تغییر محیط، حضور حیوانات دیگر یا شرایط نامناسب نگهداری میتواند باعث اختلال در عملکرد دستگاه گوارش و تغییر در فضله شود.
غلظت مایع بیشتر در فضله میتواند نشان دهنده عفونت دستگاه روده نیز باشد.
اسهال آبکی مرغ ناشی از استفاده از میزان نامناسب مواد در جیره غذایی
مدفوع آبکی یا اسهال (Diarrhea) ممکن است ناشی از تغذیه غلط در طیور اتفاق بیافتد. مصرف زیاد مواد معدنی به ویژه پتاسیم، سدیم، سطوح اضافی منیزیم (کربنات، سولفات و اکسید)، نمک زیاد، کلسیم، سولفات یا کلرید، پروتئین بالای، ویتامین D بالا یا ویتامین A کم در جیره میتواند منجر به مصرف بیش از حد آب و مدفوع مرطوب گردد.
مصرف کلسیم به صورت سنگ، آهک یا فسفات کلسیم در جیره غذایی مرغ، موجب درگیری کلیه‌ها می‌گردد که میتواند باعث اسهال جوجه شود. در این بین جوجه‌های جوان حساس‌تر هستند. همچنین کربوهیدرات‌های غیرنشاسته‌ای (مانند رافینوز در کنجاله سویا، لاکتوز در گندم، پنتوسان‌ها در دانه‌های کوچک یا ساکارز) منجر به فضولات آبکی می‌شود.
به علاوه، آب مصرفی نیز باید از نظر غلظت مواد معدنی، به ویژه سولفات و منیزیم که منجر به افزایش مصرف آب می‌گردد، بررسی شود. از طرفی اگر چه فضله مایع به نظر می‌رسد، اما کمبود آب نیز میتواند باعث افزایش غلظت اورات شود.
توجه به مواد مصرفی در جیره غذایی طیور مقوله‌ای بسیار مهم و تخصصی است. جیره نویسی اصولی باعث تغذیه بهینه حیوانات مزرعه شده که به اقتصاد و پایداری محیطی کمک می‌کند.
خوراک کپک زده (MOLDY FEED)
وجود مایکوتوکسین‌ها در مواد غذایی مورد استفاده در خوراک طیور میتواند به طور قابل توجهی میزان رطوبت مدفوع طیور را افزایش داده و منجر به مدفوع آبکی شود. مایکوتوکسین‌هایی مانند اوکراتوکسین، اوسپورین، سیترینین و آفلاتوکسین، دستگاه گوارش را تحریک کرده و تغییرات پاتولوژیک در کلیه‌ها ایجاد می‌کنند.. بنابراین، کیفیت مواد تشکیل‌دهنده خوراک از اهمیت بالایی برخوردار است. برای اطمینان از کیفیت مطلوب خوراک، اکیداً توصیه می‌شود، دان مرغ را از تامین‌کنندگان معتبر مانند شرکت جهان کاوه افق خزر تهیه کنید. خوراک یا مواد غذایی آلوده که در نزدیکی سایر مواد نگهداری می‌شوند، می‌توانند منجر به آلودگی متقابل شده و سایر تجهیزات و منابع خوراکی را تحت تاثیر قرار دهند. تمیز کردن و ضدعفونی منظم تجهیزات نگهداری و جابجایی خوراک برای جلوگیری از این امر ضروری است. علاوه بر این، استفاده از چربی بی‌کیفیت یا فاسد در خوراک طیور نیز میتواند منجر به مدفوع آبکی شود.
ملاحظات کلیدی برای مدیریت خوراک طیور:
- کنترل مایکوتوکسین: مایکوتوکسین‌ها ترکیبات سمی تولید شده توسط کپک‌ها هستند که می‌توانند خوراک را آلوده کنند. آزمایش منظم و تهیه خوراک از تامین‌کنندگان قابل اعتماد برای به حداقل رساندن مواجهه با مایکوتوکسین ضروری است.
- کیفیت خوراک: مواد تشکیل‌دهنده خوراک با کیفیت بالا برای سلامت و عملکرد طیور بسیار مهم هستند. استفاده از شرکت‌های خوراکی معتبر به اطمینان از کیفیت خوراک کمک می‌کند.
- نگهداری و جابجایی: نگهداری و جابجایی مناسب مواد خوراکی برای جلوگیری از آلودگی و فساد ضروری است. تمیز کردن و ضدعفونی منظم تجهیزات نگهداری و جابجایی خوراک به جلوگیری از آلودگی متقابل کمک می‌کند.
- کیفیت چربی: کیفیت چربی مورد استفاده در خوراک طیور نیز میتواند بر مدفوع تأثیر بگذارد. از استفاده از چربی‌های بی‌کیفیت یا فاسد خودداری کنید.
تولیدکنندگان طیور با توجه دقیق به این عوامل می‌توانند خطر مدفوع آبکی را به حداقل رسانده و سلامت و رفاه کلی گله‌های خود را تضمین کنند.
مقاله: برای اطلاعات بیشتر از اثرات مایکوتوسین مقاله سلامت روده طیور را مطالعه فرمایید.
بیماری یکی از عوامل اسهال در طیور
بیماری یکی دیگر از عواملی است که میتواند باعث اسهالی شدن مرغ شود. از عوامل اولیه در آسیب دیدگی مجرای گوارش همین اسهال است. از جمله بیماری‌ها که مستقیما به روده آسیب وارد می‌کند، عفونت کوکسیدیایی است. به همین دلیل استفاده از مکمل‌های ضدکوکسیدیال در خوراک طیور ضروری است، زیرا به غیر از عفونت کوکسیدیایی (coccidiosis)، منجر به آنتریت نکروزه (necrotic enteritis) و بستر مرطوب می‌گردد. همچنین عفونت‌های ناشی از اشریشیا کلی (Escherichia coli)، کامفیلوباکتر ژژونی (Camphylobacter jejuni) و اسپیروکت‌ها (spirochaetes) باعث شل شدن فضله مرغ می‌شود. از عوامل ویروسی که باعث اسهال مرغ می‌شود، می‌توان به ریو ویروس و آدنوویروس اشاره کرد که جلوی جذب مواد مغذی را می‌گیرد. در صورتی که فضولات مرغ شما بسیار سفید و یکدست است، میتواند از علائم یک بیماری کلیوی باشد که در پرندگان مسن‌تر شایع‌تر است.
سندرم سوء هاضمه (Malaborption/maldigestion syndrome) نیز از بیماری‌های است که باعث اسهالی شدن پرنده می‌شود. ویروس‌های روده‌ای که باعث این ماجرا می‌شوند شامل: ریو ویروس، روتاویروس، انتروتوکسین های باکتریایی (bacterial enterotoxins)، E. coli، Clostridium، chostridium، وبا (cholera)، سالمونلا.
تنظیم نبودن دما و رطوبت مرغداری عامل اسهال طیور
فعالان حوزه پرورش مرغ، توجه زیادی به کنترل دما و رطوبت داخل و بیرون مرغداری دارند. دما و رطوبت تاثیر به سزایی در مصرف آب جوجه مرغ‌ها و کیفیت بستر دارد. در دمای بالا، مرغ برای خنک کردن خود آب بیشتری مصرف می‌کند و در نتیجه فضله آن مایع تر می‌گردد.
در صورت رطوبت بالای محیط به همراه گرمای هوا، ممکن است مشکلات آنقدر زیاد شود که ایجاد بستر خشک و شکننده بسیار سخت و دشوار می‌شود. از طرفی مصرف آب در دمای بالا و زمانی که پرنده دچار تنش گرمایی می‌شود، افزایش می‌یابد. همچنین در صورت سرما ممکن است نوع مدفوع به دلیل سرماخوردگی اسهالی و تغییر کند.
در سیستم مرغداری حتما باید تجهیزات بررسی و چک شوند.در صورت بروز مشکل در عملکرد وسایل تاثیرگذار خواهد بود که نشتی سیستم آبیاری بستر را مرطوب می‌کند. تعداد فن و تهویه باید در مرغداری مناسب بوده و جهت وزش باد و نوع تهویه باید متناسب با شرایط محیطی انتخاب شود.
مقاله: تهویه مرغداری و محاسبه تهویه مرغداری مفصلا به شیوه‌های تهویه هوا در مرغداری و روش محاسبه آن پرداخته است.
مصرف نامعقول داروها یکی از عوامل اسهالی شدن مرغ
مصرف دارو برای طیور از دیگر موارد تخصصی و مهم است که حتما باید با مشورت متخصصین این حوزه یا دامپزشک انجام شود. دانستن عوارض دارویی و مصرف صحیح با دوز مناسب دارو از مقوله‌های مهم در صنعت پرورش طیور است. بطور مثال داروهایی همچون جنتامایسین (Gentamicin) و سولفونامیدها (Sulfonamide) می‌توانند عوارض کلیوی در طیور ایجاد کنند.
تغییر ناگهانی جیره غذایی طیور
تغییر در خوراک طیور باید به آهستگی و طبق اصول انجام شود. تغییر خوراک بطور مثال از استارتر به میان دان باید به آهستگی صورت گیرد. تغییر ناگهانی در خوراک، مواد خام و کیفیت فیزیکی همگی بر تعادل میکروبیوتای روده تأثیرگذار بوده و باعث استرس در پرنده می‌شود. ما در مقاله حفظ سلامت روده مرغ به بررسی کامل تمامی این موارد پرداخته‌ایم. همچنین در این مقاله توضیح داده شده که طی چند روز و چگونه تغییر خوراک تدریجی صورت گیرد. چرا که تغییر در اجزای خوراک نیز میتواند تعادل فلوره میکروبی روده را برهم زند. مقوله سایز هریک از اجزای دان خود یک مقوله تخصصی و مهم دیگر است. به دلیل قدرت هضم متفاوت مواد مختلف در بدن مرغ، سایز مواد مختلف (سویا، ذرت و…) در دان متفاوت است. در صورتی که سایز مواد مناسب نباشد، این مقوله ممکن است تعادل سلامت روده مرغ را برهم زند.
از موارد دیگری که به آن می‌توان اشاره کرد، دوز نامناسب مواد مصرفی در دان مرغ است. قندهای که در دستگاه گوارش مرغ سریع تخمیر می‌شون، بالا بودن پروتئین، دوز نامناسب ویتامین‌ها و فلزات سنگین (مثل روی) در خوراک از مواردی هستند که می‌توانند تعادل روده مرغ را برهم می‌زنند.
ایجاد استرس در مرغ عامل اسهال
هرگونه عامل فیزیکی یا فیزیولوژیکی در طیور که منجر به استرس شود، باعث اسهال و آبکی شدن فضله آنها می‌شود. عوامل زیادی در ایجاد استرس در مرغ دخیل است، عواملی همچون: واکسیناسیون، دمای محیط (استرس گرمایی مرغ)، تغییر یکباره در فرمولاسیون خوراک.
اسهال شکلاتی در طیور: مدفوع سکال آبکی و کف آلود مرغ نشانه چیست؟
ریزش کف آلود سکوم با مقادیر زیادی اوراتهای آبکی و کف آلود قهوه‌ای شکلاتی میتواند نشانه سندرم سوء جذب، تغییرات در رژیم غذایی و آنتریت موضعی باشد.
- اختلال اولیه‌ی سکوم: مدفوع سکومی آبکی با از دست دادن قوام، کف‌آلودگی و تغییر رنگ، نشان‌دهنده‌ی اختلال اولیه‌ی سکوم است.
- سندرم سوء جذب (Malabsorption syndrome) در جوجه‌های جوان (آدنوویروس، ریو ویروس).
- تغییرات رژیم غذایی: محتوای لاکتوز بالا در ماده غذایی در روده کوچک هضم و جذب نمی‌شود، اما توسط فلور سکوم تخمیر می‌شود.
- آنتریت موضعی (Local enteritis): کلستریدیوم، عفونت پرفرینگنس، کوکسیدیوز، آلودگی به کرم.
درمان اسهال قهوه‌ای طیور: چگونه اسهال آبکی در طیور را درمان می‌کنید؟
در ابتدا به این نکته توجه کنید که این یک مورد اتفاقی بوده، یا تکرار شده است. در صورت تکرار مسئله سعی کنید موارد دیگر را در گله بررسی کنید. چرا که مجموعه‌ای از عوامل شما را به پیدا کردن علت یاری میدهد. بطور کلی اقدامات لازم در زمان دیدن اسهال قهوه‌ای مرغ به شرح زیر است:
- بررسی وضعیت مدفوع:
- تعدد و میزان فضله چقدر است؟
- بافت آن چگونه است؟
- آیا در آن خون می‌بینید؟
- بررسی وضعیت تغذیه:
- مطمئن شوید که مرغ به غذای با کیفیت و تازه دسترسی دارد.
- وضعیت ظرف آب را چک کنید.
- بررسی کنید که آیا مرغ واقعاً غذا می‌خورد یا خیر.
- در صورت نیاز حتما دان مرغ را آزمایش کنید. در آزمایشگاه مشخص می‌شود چه موادی بیشتر از میزان یا کمبود مواد در دان هست؟
- در صورتی که به هر دلیل از دارو در تغذیه طیور استفاده کرده‌اید، دوز مصرفی و عوارش دارویی را چک کنید. بهتر است قبل از استفاده از داروها با دامپزشک مشورت کنید.
- بررسی علائم بیماری:
- به دنبال نشانه‌های دیگر بیماری مانند بی‌حالی، کاهش فعالیت، لرزش، کز کردن پرنده، تغییر در تنفس یا ترشحات غیرعادی باشید. علاوه بر آن به مواردی همچون میزان غذا و آب خوردن طیور توجه کنید.
- بررسی شرایط نگهداری:
- شرایط مناسب نگهداری از جمله دما، رطوبت و تهویه مناسب را فراهم کنید.
- از ایجاد استرس در مرغ خودداری کنید. آیا به طور ناگهانی غذای مرغ را تغییر داده‌اید؟ به طور مثال یکباره خوراک مرغ را از میان دان، به پس دان تغییر داده‌اید؟
هیچ وقت به یک موضوع بسنده نکنید، مجموعه عوامل شما را به پاسخ درست می‌رساند. شناسایی مشکل مهمترین بخش این ماجرا است. پس از آن با توجه به مطالبی که در قبل برای شما بیان کردیم، می‌توانید مشکل را بر طرف کنید. در صورت نیاز حتما با متخصصین این حوزه و دامپزشک مشورت کنید.
تغییر رنگ مدفوع مرغ نشانه چیست؟
تغییر رنگ مدفوع طیور یکی از مواردی است که باید به آن به عنوان یک نشانه توجه کرد. هر رنگ مدفوع میتواند نشان از بیماری یا رژیم نادرست در گله باشد. دانستن اینکه هر رنگ نشانه از چه بیماری‌های است، میتواند به مرغدار کمک کند. در واقع تغییرات ناگهانی در رنگ مدفوع ممکن است به مشکلات گوارشی یا اختلالات دیگر اشاره کند. به همین دلیل دانستن اینکه تغییر رنگ فضله طیور نشان از چه عاملی دارد، میتواند بسیار کمک کننده باشد:
- فضله سبز مرغ: میتواند نشان دهنده عفونت‌های باکتریایی، انگل‌ها، بیماری‌های کبدی یا رژیم غذایی نامناسب باشد.
- فضله آبی مرغ: میتواند به دلیل مواد غذایی رنگی و یا مشکلات کلیوی در مرغ باشد
- فضله قهوه‌ای روشن طیور : میتواند نشان دهنده کمبود آب بدن یا مشکلات گوارشی باشد.
- فضله زرد مرغ: میتواند نشان دهنده مشکلات کبدی یا کیسه صفرا باشد. مدفوع مرغ زرد، کف آلود یا چرب میتواند نشانه انگل‌های داخلی (کرم ها، کوکسیدیوز) عفونت، (باکتریایی یا ویروسی) رژیم غذایی پر پروتئین یا اختلال عملکرد کلیه باشد.
- فضله سفید مرغ: نشان دهنده اورات زیاد است و میتواند نشانه بیماری سالمونلا باشد.
- فضله قرمز طیور: میتواند نشان دهنده خونریزی داخلی، مسمومیت با سرب یا مشکلات کلیوی باشد.
- فضله سیاه مرغ: میتواند نشان دهنده خونریزی گوارشی یا مسمومیت با فلزات سنگین باشد.
- فضله خاکستری مرغ :میتواند نشان دهنده سوء جذب مواد مغذی، مخلوط شدن صفرا و اورات در مدفوع یا عامل آنتی‌تریپسین (سویا یا کلزای نیم‌پز) باشد.
مدفوع سبز رنگ طیور نشانه چیست؟
• فضله مایل به سبز روشن نشانه تغییرات ناگهانی شرایط محیطی است.
• اگر فضله با ادرار سبز، همراه با مدفوع کم و اوره متراکم مخاطی کم است، علت آن میتواند عوامل زیر باشد:
o بیماری‌های سیستمیک: همچون عفونت E. coli. بیماری نیوکاسل، برونشیت عفونی، لوکوسیتوزونوز، کوریزا، CDR، آنفولانزای پرندگان، لکوز لنفوئیدی.
o اختلال در عملکرد کبد و ترشح غیرطبیعی صفرا: مایکوتوکسین ها، کبد چرب، فلزات سنگین.
o گرسنگی بلند مدت ناشی از: عفونت، عوامل استرس زای حاد (واکسیناسیون، دارو، دمای محیط).
مقاله: برای روش‌های درمانی و آشنایی بیشتر با بیماری نیوکاسل، برونشیت عفونی و آنفولانزای پرندگان می‌توانید روی لینک مربوطه کلیک کنید.
فضله آبی طیور: نشانه چیست؟
رنگ آبی در فضله مرغ، از رنگ‌های غیرطبیعی است که میتواند نشان‌دهنده مشکلات مختلفی باشد و نیازمند بررسی دقیق و اقدام فوری است. ابتدا بهتر است تغذیه طیور خود را بررسی کنید؛ زیرا نوع تغذیه میتواند بر رنگ فضله تأثیر بگذارد. مصرف برخی مواد غذایی و سبزیجات تیره‌رنگ یا آبی‌رنگ، مانند کلم قرمز و بادمجان، ممکن است رنگ فضله را تغییر دهد، اما معمولاً آن را به بنفش، قرمز یا قهوه‌ای تیره متمایل می‌کند و کمتر پیش می‌آید که رنگ فضله را کاملاً آبی کند.
از شایع‌ترین دلایل فضله آبی در مرغ‌ها، مسمومیت با سولفات مس است. سولفات مس که گاهی در خوراک طیور یا به‌عنوان قارچ‌کش استفاده می‌شود، در صورت مصرف بیش از حد، میتواند باعث تغییر رنگ فضله به آبی شود. علاوه بر این، مشکلات کلیوی، عفونت‌های باکتریایی و مصرف برخی داروها یا مواد افزودنی خوراکی نیز می‌توانند رنگ فضله را آبی کنند. به‌طور کلی، رنگ آبی در فضله مرغ میتواند نشانه‌ای از مشکلات زیر باشد:
- مسمومیت با سولفات مس: مصرف بیش از حد سولفات مس که گاهی در خوراک طیور یا به‌عنوان قارچ‌کش استفاده می‌شود، میتواند باعث فضله آبی‌رنگ شود.
- بیماری کلیوی: مشکلات کلیوی می‌توانند بر رنگ و قوام فضله تأثیر بگذارند و در برخی موارد، رنگ مایل به آبی یا سبز آبی ایجاد کنند. همچنین، استفاده از آفت کش‌ها (مانند سم موش) میتواند به کلیه پرنده آسیب برساند.
- عفونت‌های باکتریایی: برخی عفونت‌های باکتریایی می‌توانند باعث تغییر رنگ فضله شوند، اگرچه رنگ آبی به اندازه مسمومیت با سولفات مس رایج نیست.
- مصرف برخی سبزیجات و مواد خوراکی: رنگ مواد غذایی مصرفی روی رنگ فضله تاثیر گذار است.
- مصرف برخی داروها یا مواد افزودنی: برای مثال، در سیستم‌های تجاری، هنگام واکسیناسیون انبوه با آب آشامیدنی، از سولفات مس برای اطمینان از جریان واکسن در کل سیستم آب‌رسانی استفاده می‌شود. مصرف بیش از حد این ماده میتواند فضله مرغ را آبی‌رنگ کند.
همچنین، استفاده از سموم ضد موش و بیماری‌های ناشی از فضله موش نیز می‌توانند تأثیرات جدی بر سلامت مرغ‌ها و رنگ فضله‌شان داشته باشند. در ابتدا، توصیه می‌شود تغذیه پرنده خود را بررسی کنید و به موادی که مصرف می‌کند توجه کنید. همچنین، بررسی کنید که آیا از آفت کش‌های موش در اطراف محل زندگی مرغ استفاده کرده‌اید یا خیر. فضله مرغ را به‌دقت بررسی کنید و به فرم، قوام و مواد همراه آن توجه کنید. مشاهده خون در فضله نیز اطلاعات مهمی را در اختیار شما قرار میدهد. مجموعه این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا مشکل را شناسایی کنید. در نهایت، توصیه می‌شود برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، با یک دامپزشک مشورت کنید.
اگر مدفوع مرغ قرمز باشد نشانه چیست؟ رنگ قرمز مدفوع نشانه خون است؟
اگر در مدفوع خون دیده شود، معمولا از کلواک یا مجرای تخمک است. معمولا این اتفاق برای طیور ماده که با مشکل دفع تخم مشکل دارند، پیش می‌آید. التهاب شدید در کلواک، زخم یا تومور نیز میتواند مسبب این بیماری باشد. از علائم دیگر این بیماری، زور زدن پرنده هنگام دفع، بافت دانه در اطراف دریچه و کلواکا و رنگی مشابه توت فرنگی است. همچنین دیدن قطرات نارنجی از ترشحات مخاطی روده در مدفوع میتواند هم به دلیل بیماری در دستگاه گوارش، یا به دلیل مایکوتوکسین و سموم در غذای مصرفی باشد. به طور کلی دیدن رنگ قرمز در مدفوع مرغ احتمال وجود بیماری‌های زیر را دارد:
- بیماری دستگاه گوارش: انتریت نکروزه (کلستریدیوم پرفرنجنس)، سالمونلا تیفی موریوم، کوکسیدیا، آسکاریدها، ویروس روده (ویروس مشابه توروویروس)، هیستومونیازیس.
- دیس باکتریوز: عدم تعادل میکروبی.
- مایکوتوکسین: آفلاتوکسین، فومونیزین ها، استریگماتوسیستین، اکراتوکسین و سموم تعریف نشده پنی سیلیوم.
- آسیب سمی: چربی‌های اکسیده، فاسد، آمین های بیوژنیک.
همچنین وجود خون در ادرار مرغ یا اورات (متفاوت از خونی بودن مدفوع است) نشان دهنده اختلال یا مسمومیت در کلیه، به ویژه مسمویت به فلزات سنگین همچون سرب است.
اسهال گچی پرنده یا مدفوع سفیدطیور نشانه چیست؟ اورات زیاد فضله مرغ نشانه چیست؟
اسهال گچی در طیور، که اغلب با نام بیماری پولوروم یا سالمونلا پولوروم شناخته می‌شود، عمدتاً ناشی از باکتری سالمونلا پولوروم است. این بیماری، به ویژه در جوجه‌های زیر سه هفته، منجر به مرگ و میر بالا می‌شود. با این حال، پرندگان بالغ، به ویژه مرغ‌های تخم‌گذار، نیز در معرض خطر ابتلا و تلفات قرار دارند. علاوه بر مرغ‌ها، سایر طیور مانند بوقلمون‌ها، پرندگان شکاری، مرغ‌های گینه، گنجشک‌ها، طوطی‌ها، قمری‌ها، شترمرغ‌ها و طاووس‌ها نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند. انتقال این بیماری از طریق دهان، ناف/کیسه زرده، تخم (از مادر به جوجه) و به صورت افقی (بین پرندگان، به ویژه جوجه‌ها) صورت می‌گیرد. در برخی موارد، هم‌نوع‌خواری نیز میتواند به انتقال بیماری کمک کند. میزان ابتلا به این بیماری بین 10 تا 80 درصد متغیر است و در گله‌های تحت استرس یا با سیستم ایمنی ضعیف، میزان مرگ و میر میتواند به 100 درصد برسد. باکتری سالمونلا پولوروم در برابر شرایط آب و هوایی معمولی مقاوم است، اما به ضدعفونی‌کننده‌های معمولی حساس است. اگرچه این بیماری در سیستم‌های تجاری پرورش طیور نادر است، اما همچنان در طیور غیرتجاری در سراسر جهان دیده می‌شود.
با این حال، اسهال گچی در مرغ میتواند دلایل دیگری نیز داشته باشد. گاهی اوقات، پرندگان مبتلا به اختلال روده ممکن است به دلیل وجود مخاط بیش از حد، یک پوشش خاکستری روی قسمت مدفوع داشته باشند. هنگامی که یک پرنده به بیماری پانکراس مبتلا می‌شود، مدفوع آن حجیم‌تر و به رنگ سفید تا خاکستری (فرم شبیه به پاپکرون) در می‌آید. از طرفی اورات فضله باید سفید رنگ باشد. اگر اورات زرد یا سبز نئون باشد، امکان ابتلا به هپاتیت نیز وجود دارد. از طرفی فضله پلیوریک (Polyuric Dropping) که حاوی میزان زیادی مدفوع خمیری است، با اورات سفید تا شیری رنگ، یا فضله با اورات سفید احتمال موارد زیر وجود دارد:
- بیماری کلیوی: عفونت های ویروسی (برونشیت عفونی)، عفونت های باکتریایی.
- بیماری ایمنی: بیماری بورس عفونی (گامبورو)، لوکوز لنفاوی. مواد تشکیل دهنده کپک زده: مایکوتوکسین (آفلاتوکسین، اکراتوکسین).
- بیماری‌های انگلی: کرم، کوکسیدیوز، توکسوپلاسموز
- استفاده بیش از حد از داروها: مصرف بیش از حد سولفا، جنتامایسین
- جذب نشدن فلزات سنگین: فلزات سنگین همچون روی و سرب هضم و جذب نمی‌شوند.
- مشکلات تغذیه: عدم تعادل در جیره غذایی مثل ترکیبی از سطوح بالای کلسیم، ویتامین D بالا، ویتامین A کم، پروتئین جیره بالا در جیره (به خصوص در مرغ مسن‌تر)
- تغییرات رفتاری: عدم نوشیدن آب، هیجان، استرس، حمل و نقل یا ازدحام بیش از حد
چرا مدفوع مرغ من زرد آبکی است؟
مدفوع زرد به خودی خود مشکلی ندارد. معمولاً فقط به دلیل خوردن دانه‌های زرد اینگونه می‌شود. اما اگر فضله جوجه‌ها اسهالی زرد باشد، دلایل زیر را باید یک به یک بررسی کنید:
• مشکلات مربوط به کبد یا کیسه صفرا: کبد نقش حیاتی در تنظیم مواد شیمیایی و پردازش سموم در خون در بدن مرغ دارد. شیره صفرا تولید می‌کند و کلسترول، هورمون‌ها و داروها را دفع می‌کند. هرگاه چیزی فرآیند استاندارد کبد را مختل کند، تغییر رنگ زرد یک پیامد رایج است. بطور کل رنگ زرد مدفوع طیور میتواند ناشی از:
o عفونت باکتریایی: مانند سالمونلا، ای.کلی و کلستریدیوم
o عفونت انگلی
o عفونت قارچی
o عفونت ویروسی: مانند آدنوویروس که منجر به هپاتیت انکلوژن می‌شود.
o مسمومیت غذایی
o کمبود ویتامین A
عفونت‌های باکتریایی، ویروسی به دلیل ایجاد التهاب و تورم در کبد میتواند باعث زرد شدن رنگ فضله طیور شود. در شرایط عفونت‌های شدید، کل کیسه صفرا به رنگ زرد خردلی در می‌آید.
از طرفی اگر مدفوع مرغ زرد، کف آلود یا چرب بود، دلیل آن میتواند انگل‌های داخلی (کرم‌ها، کوکسیدیوز) عفونت (باکتریایی یا ویروسی)، رژیم غذایی پر پروتئین یا اختلال عملکرد کلیه باشد. همانطور که قبلا گفته شد، برای تشخیص دقیق باید موارد و تغییرات دیگر در گله را با دقت مشاهده و بررسی کرد. در صورت نیاز آزمایش‌های لازم را انجام داد. در نهایت هپاتیت انکلوژن بادی یک بیماری ویروسی در جوجه‌ها است که توسط آدنوویروس ایجاد می‌شود، که باعث مرگ ناگهانی جوجه‌ها می‌گردد و از هر 10 مرغ در گله 1 مرغ را می‌کشد.
مدفوع قیری طیور یا ملنا در پرندگان: مدفوع سیاه جوجه مرغ نشانه چیست؟
مدفوع سیاه مرغ به دلیل وجود “ملنا (Melena یا Melaena)” یا همان خون هضم شده است. در واقع ملنا به مدفوع سیاه و تیره یا قیر مانند مربوط به خونریزی دستگاه گوارش فوقانی گفته می‌شود. این جریان ممکن است به خاطر چسباننده‌ی پلت “لیگنوسول اف جی”، فیبر بیش از حد در رژیم غذایی، یا دلایل زمینه‌ای دیگر رخ دهد. یکی از دلایل ایجاد ملنا طیور غذای هضم نشده است که دلایل آن میتواند:
- سوء جذب: ناتوانی بدن پرنده در جذب مواد مغذی.
- عبور سریع روده‌ای: عبور سریع غذا از روده که فرصت هضم پیدا نکرده است.
- عفونت‌ها: وجود عفونت‌های مختلف که باعث اختلال در هضم غذا شده است.
- اختلال در میکروبیوتای روده: بهم خوردن تعادل باکتری‌های مفید روده.
- اندازه نامناسب ذرات جیره: وجود ذرات خیلی بزرگ یا خیلی کوچک در غذا.
- مسمومیت: مواد سمی می‌تونن باعث اختلال در عملکرد دستگاه گوارش بشن.
البته دلایل دیگری نیز ممکن است باعث سیاه شدن فضله طیور گردد، عواملی همچون:
- استفاده از مکمل های داروی مثل آهن، یا مواد دیگر (زغال فعال) باشد.
- گاهی اوقات به دلیل مصرف خوراک تیره رنگ مانند انگور سیاه و یا زغال اخته، فضولات طیور سیاه رنگ می شود.
- البته این مواد بیشتر در سیستم کشاورزی سنتی استفاده می‌شود که معمولاً تغییر رنگ سطحی است و ناشی از وجود رنگدانه‌های تیره در مدفوع است، نه خون هضم شده.
ملنا اصولا با عوامل دیگری نیز همراه است. تفاوت ملنا مرغ با سیاه شدن فضله در همین موضوع است. در ملنا عوامل دیگری همچون:
- مدفوع سیاه، قیری، چسبنده و با بوی بسیار بد است.
- قوام فضله اغلب نرم و یا حتی مایع است.
- اغلب با علائم دیگری مانند ضعف، بی‌حالی، کاهش اشتها، استفراغ، و درد شکم همراه است.
علت مدفوع خاکستری طیور
مدفوع خاکستری در طیور، نشانه‌ای است که نباید نادیده گرفته شود. این تغییر رنگ، اغلب به اختلالات گوارشی و جذب مواد مغذی اشاره دارد. در واقع، رنگ طبیعی مدفوع طیور، تحت تأثیر صفرا قرار دارد که توسط کبد تولید می‌شود. صفرا، نقش حیاتی در هضم چربی‌ها ایفا می‌کند و به مدفوع رنگ سبز مایل به قهوه‌ای می‌بخشد.
وقتی مدفوع به رنگ خاکستری درمی‌آید، احتمالاً صفرا به میزان کافی به روده نرسیده است. این مسئله میتواند ناشی از مسدود شدن مجاری صفراوی، اختلال در عملکرد کبد یا مشکلات مربوط به کیسه صفرا باشد. علاوه بر این، سوء جذب مواد مغذی نیز میتواند منجر به مدفوع خاکستری شود. در این حالت، روده قادر به جذب مواد مغذی ضروری از غذا نیست و این امر باعث تغییر رنگ مدفوع می‌شود. حضور اورات‌ها در مدفوع نیز میتواند در تغییر رنگ مدفوع به رنگ خاکستری تاثیر داشته باشد.
عوامل دیگری مانند تغذیه نامناسب، عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی و مصرف برخی داروها نیز می‌توانند در بروز مدفوع خاکستری نقش داشته باشند. برای تشخیص دقیق علت این عارضه، مراجعه به دامپزشک ضروری است. دامپزشک با بررسی علائم و انجام آزمایش‌های لازم، میتواند علت اصلی را شناسایی و درمان مناسب را تجویز کند. توجه به بهداشت محیط پرورش طیور و ارائه تغذیه مناسب، نقش مهمی در پیشگیری از این مشکل دارد.
علت مدفوع خاکستری طیور
کف در فضله مرغ، به ویژه در جوجه‌های جوان، میتواند نشانه‌ای از مشکلات گوارشی و بیماری‌های مختلف باشد. این عارضه اغلب با تغییر در قوام و رنگ مدفوع همراه است و میتواند نشان‌دهنده اختلال در جذب مواد مغذی، عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا انگلی باشد. یکی از دلایل شایع مدفوع کف‌آلود، سندرم سوء جذب در جوجه‌های جوان است که معمولاً توسط آدنوویروس یا رئوویروس ایجاد می‌شود. این عفونت‌ها باعث التهاب روده و اختلال در عملکرد آن می‌شوند و در نتیجه، مدفوع به صورت کف‌آلود و آبکی دفع می‌شود.
علاوه بر عفونت‌های ویروسی، تغییرات ناگهانی در رژیم غذایی نیز میتواند منجر به مدفوع کف‌آلود شود. مصرف بیش از حد لاکتوز یا سایر مواد غذایی که به درستی در روده کوچک هضم نمی‌شوند، میتواند باعث تخمیر در سکوم (بخش انتهایی روده) و تولید گاز شود که به صورت کف در مدفوع ظاهر می‌شود. همچنین، عفونت‌های باکتریایی مانند کلستریدیوم پرفرنجنس، کوکسیدیوز (عفونت انگلی) و آلودگی به کرم‌ها نیز می‌توانند باعث التهاب روده و تغییر در مدفوع شوند. در این موارد، مدفوع ممکن است علاوه بر کف‌آلود بودن، حاوی خون یا مواد مخاطی نیز باشد. برای تشخیص دقیق علت مدفوع کف‌آلود، مراجعه به دامپزشک متخصص طیور و انجام آزمایش‌های لازم ضروری است.
در صورت مشاهده مدفوع کف‌آلود در طیور، باید به سرعت اقدامات لازم را انجام داد. ابتدا باید طیور بیمار را از سایر طیور جدا کرده و شرایط بهداشتی مناسب را فراهم کرد. سپس، باید رژیم غذایی طیور را بررسی کرده و از مصرف مواد غذایی نامناسب یا فاسد خودداری کرد. در صورت مشاهده علائم عفونت، مانند بی‌حالی، کاهش اشتها یا تب، باید به دامپزشک مراجعه کرد. دامپزشک با بررسی علائم و انجام آزمایش‌های لازم، علت دقیق بیماری را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز می‌کند. استفاده از داروهای ضد انگل، ضد باکتری یا ضد ویروس، بسته به نوع بیماری، میتواند در درمان مدفوع کف‌آلود موثر باشد. همچنین، استفاده از مکمل‌های ویتامینی و الکترولیتی میتواند به تقویت سیستم ایمنی طیور و بهبود عملکرد گوارش کمک کند.
ظاهر روغنی روی فضله طیور نشانه چیست؟
بررسی وجود درخشش روغنی روی فضله را نیز مهم است. ظاهر روغنی در فضله طیور میتواند نشانه‌ای از مشکلات گوارشی یا جذب نامناسب چربی‌ها باشد. برای بررسی مدفوع روغنی مرغ، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- نور: در نور کافی فضله‌ها را بررسی کنید. نور مستقیم خورشید یا نور مصنوعی مناسب میتواند به شما در تشخیص درخشش روغنی کمک کند.
- زاویه دید: فضله‌ها را از زوایای مختلف بررسی کنید. گاهی اوقات درخشش روغنی فقط در یک زاویه خاص قابل مشاهده است.
- بافت: به بافت فضله‌ها توجه کنید. فضله‌های روغنی معمولاً نرم‌تر و چسبنده‌تر از فضله‌های طبیعی هستند.
فضله روغنی در طیور میتواند نشانه‌ای از چندین مشکل و بیماری احتمالی باشد، از جمله:
- سوء جذب چربی: این مشکل زمانی رخ میدهد که دستگاه گوارش طیور نتواند چربی‌های موجود در خوراک را به درستی جذب کند.
- بیماری‌های کبدی: کبد نقش مهمی در هضم و جذب چربی‌ها دارد. بیماری‌های کبدی می‌توانند باعث اختلال در عملکرد کبد و در نتیجه روغنی شدن فضله‌ها گردند.
- عفونت‌های انگلی: برخی از انگل‌ها می‌توانند به دیواره روده آسیب برسانند و باعث سوء جذب چربی‌ها شوند.
- مشکلات پانکراس: پانکراس آنزیم‌های مورد نیاز برای هضم چربی را تولید می‌کند. هرگونه مشکل در پانکراس میتواند منجر به ایجاد فضولات روغنی شود.
- تغذیه نامناسب: مصرف بیش از حد چربی در خوراک طیور میتواند باعث روغنی شدن فضله‌ها شود. همچنین مشکلات مربوط به کیفیت خوراک نیز میتواند تاثیر گذار باشد.
در نهایت باید گفت که فضله روغنی ممکن است با علائم دیگری نیز همراه باشد، از جمله:
- تغییر رنگ فضله‌ها (رنگ پریده یا زرد)
- بوی نامطبوع فضله‌ها (بوی ترش یا گندیده)
- بی‌حالی و کاهش اشتها
- اسهال
- کاهش وزن
غذای هضم نشده در مدفوع طیور
درست است که رنگ فضله برای تشخیص زودهنگام بیماری بسیار مفید است، اما باید عوامل دیگر مثل میزان آب فضله، میزان آب مصرفی پرنده و سلامت کلی و رفتار پرنده‌ها را نیز در نظر گرفت.
ذرات غذای موجود در فضله طیور خود نشان از مشکل جذب مواد مغذی در بدن دارد. این مورد یا به دلیل رد شدن سریع غذا از روده، یا درشت بودن غیر معقول ذرات بوده است. از دلایل دیده شدن خوراک در فضله مرغ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سوء جذب مواد مغذی: مشکل در جذب مواد مغذی توسط دستگاه گوارش
- عبور سریع غذا از روده: حرکت سریع غذا در روده بدون فرصت کافی برای هضم
- عفونت‌ها: عفونت‌های گوارشی
- اختلال در میکروبیوتای روده: برهم خوردن تعادل باکتری‌های مفید روده
- اندازه نامناسب ذرات خوراک در جیره: درشت بودن بیش از حد ذرات خوراک
- مسمومیت: وجود سموم در دستگاه گوارش
علت بد بوی مدفوع طیور: بوی بد فضله مرغ نشانه چیست؟
بوی فضله مرغ میتواند اطلاعات ارزشمندی در مورد سلامت گله ارائه دهد. با این حال، تشخیص بیماری‌ها صرفاً بر اساس بو دشوار است و باید با سایر علائم و نشانه‌ها همراه باشد. در اینجا به برخی از بوهای غیرطبیعی فضله مرغ و بیماری‌های احتمالی مرتبط با آنها اشاره می‌کنیم:
- بیماری‌های احتمالی ناشی از بوی ترش و زننده: که معمولا با اسهال آبکی یا کف آلود، کاهش اشتها و بی حالی و تورم شکم همراه است، عبارتند از:
- عفونت‌های باکتریایی مانند سالمونلوز یا کلی‌باسیلوز
- سوء هاضمه یا مشکلات گوارشی
- تخمیر غیرطبیعی غذا در روده
- بیماری‌های احتمالی ناشی از بوی گندیده و متعفن: که معمولا با مدفوع خونی یا تیره رنگ، ضعف و لاغری و کم‌خونی همراه است، عبارتند از:
- کوکسیدیوز (یک بیماری انگلی)
- نکروزی آنتریک (التهاب روده نکروزان)
- وجود خون در دستگاه گوارش
- بیماری‌های احتمالی ناشی از بوی آمونیاک شدید: که معمولا با افزایش رطوبت بستر، تحریک چشم و مجاری تنفسی و کاهش رشد همراه است، عبارتند از:
- مشکلات کلیوی
- عدم تهویه مناسب سالن
- تغذیه نامتعادل با پروتئین بالا
- بیماری‌های احتمالی ناشی از بوی کپک یا قارچ: که معمولا با مشکلات تنفسی، ضایعات سفید یا زرد در دستگاه تنفسی، کاهش تولید تخم همراه است، عبارتند از:
- آسپرژیلوز (یک بیماری قارچی)
- وجود کپک در خوراک یا بستر
- رطوبت بالای سالن
وجود کرم سفید در مدفوع طیور
مشاهده کرم در مدفوع طیور، یکی از علائم بارز آلودگی به انگل‌های داخلی است که نیاز به اقدامات درمانی فوری دارد. این انگل‌ها می‌توانند تأثیرات جدی بر سلامت طیور داشته و منجر به کاهش رشد، ضعف عمومی، اسهال مزمن و حتی مرگ شوند. انواع مختلفی از انگل‌ها، از جمله کرم‌های گرد، کرم‌های نواری و کرم‌های مویی، قادرند به روده طیور نفوذ کرده و از مواد مغذی آنها تغذیه کنند.
آلودگی به انگل‌ها عمدتاً از طریق مصرف آب و خوراک آلوده، تماس با بستر آلوده و یا از طریق حشرات ناقل انتقال می‌یابد. در واحدهای صنعتی پرورش طیور، به ویژه مرغ‌های گوشتی، به دلیل رعایت اصول بهداشتی و مدیریتی دقیق، احتمال شیوع گسترده و شدید انگل‌ها بسیار نادر است. در این واحدها، اولویت اصلی بر پیشگیری است و اقداماتی نظیر ضدعفونی منظم سالن‌ها، تعویض مکرر بستر، استفاده دوره‌ای از داروهای ضد انگل تحت نظر دامپزشک، و کنترل دقیق عوامل محیطی به طور مستمر انجام می‌شود.
اما در پرورش مرغ‌های بومی و سنتی، به دلیل دسترسی آزاد به فضای باز و رعایت ناقص یا عدم رعایت کامل اصول بهداشتی، آلودگی به انگل‌ها بیشتر مشاهده می‌شود. این موضوع میتواند به سرعت در جمعیت طیور گسترش یافته و مشکلات جدی ایجاد کند.
تشخیص دقیق نوع انگل و انتخاب درمان مناسب، نیازمند مشورت با دامپزشک متخصص است. دامپزشک با ارزیابی علائم بالینی و انجام آزمایش‌های تخصصی، درمان هدفمند و مؤثری را تجویز خواهد کرد. از اقدامات پیشگیرانه و درمانی می‌توان به استفاده از داروهای ضد انگل، رعایت بهداشت، تأمین تغذیه مناسب و کنترل انگل‌های خارجی اشاره کرد. به طور کلی، آلودگی به انگل‌ها در طیور یک مشکل جدی است که میتواند به طور مستقیم بر تولید و سلامت طیور تأثیر بگذارد. با رعایت اصول بهداشتی، تغذیه صحیح و استفاده از داروهای ضد انگل، می‌توان این آلودگی را به طور مؤثر کنترل و پیشگیری کرد.
چگونه مدفوع مرغ را بررسی کنیم؟| روش تشخیص بیماری از روی مدفوع طیور چگونه است؟
روزانه مدفوع گله را یک تا دوبار بررسی کنید. در بررسی به موارد زیر توجه کنید:
- رنگ فضله: به تغییرات رنگ، به ویژه وجود ملنا (خون هضم شده) یا خون تازه، توجه کنید. تغییرات ناگهانی در رنگ مدفوع ممکن است به مشکلات گوارشی یا اختلالات دیگر اشاره کند.
- فرم فضله: تغییرات در فرم مدفوع نیز ممکن است نشانگر مشکل در گله باشد. محتوای آب مدفوع را ارزیابی کنید. هرگونه از دست دادن قوام، مانند فضله آبکی یا کف آلود را مشاهده کنید. ببینید آیا فضله طبیعی، نسبتاً مرطوب، آبکی یا بسیار مایع (اسهال) است.
- اسهال: مدفوع نرم و آبکی میتواند نشان دهنده عفونت های باکتریایی، انگل‌ها، ویروس‌ها یا مشکلات گوارشی باشد.
- یبوست: میتواند نشان دهنده کم آبی بدن، انسداد روده یا مشکلات کلیوی باشد.
- حجم مدفوع: حجم مدفوع پرنده باید مطابق با جثه آن باشد. مدفوع بیشتر یا کمتر خود یک نشانه است که باید بررسی شود.
- ظاهر روغنی فضله: وجود درخشش روغنی روی فضله را بررسی کنید.
- بوی غیرطبیعی فضله: هرگونه بوی غیرعادی مرتبط با فضله را تشخیص دهید.
- وجود مواد زائد در مدفوع: هرگونه غذای هضم نشده در فضله را یادداشت کنید. بطور مثال وجود ذرت یا دیگر مواد در مدفوع، که موجب فرسایش سنگدان، سندرم سوء جذب در طیور (Malabsorption Syndrome MAS) و سندرم تاخیر رشد عفونی (infectious stunting syndrome) می‌شود. به‌علاوه ممکن است فضولات حاوی مواد مختلفی از جمله پتانسیل‌های تغذیه‌ای ناهضم شده، املاح معدنی و مواد زائد باشند. از دلایل این وجود مواد خوراکی و مصرفی در فضله طیور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسیاب مواد درشت‌تر از حد معمول برای گله
- افزایش میزان نمک در خوراک مرغ
- تهویه نامطلوب سالن
- وجود استرس در گله
- دان نامرغوب – استفاده از روغن و چربی فاسد و بی کیفیت
- بروز کوکسیدیوز در گله
- کم شدن فلور باکتری روده
- وجود عفونت قارچی و ویروسی
فایل راهنمای تشخیص بیماری‌ها از روی مدفوع مرغ
به طور کلی همانطور که در بخش‌های قبل اشاره کردیم برای تشخیص بیماری باید مجموعه‌ای از عوامل را در نظر بگیرید. سایت alltech در فایل پی دی اف آنالیز فضله طیور را به همراه عکس قرار داده است.
از طرفی؛ کتاب سلامت مرغ در بخشی از کتاب، جدول بیماری‌های طیور که منجر به تغییر مدفوع طیور می‌شوند را به همراه سن گله و میزان شیوع بیان کرده است. ما در اینجا تنها بخش جدول راهنمای تشخیص بیماری از طریق فضله مرغ را باز طراحی و در اختیار شما قرار داده‌ایم. این کتاب یک منبع معتبر است که خواندن آن را به فعالان این حوزه توصیه می‌کنیم. در نهایت البته توصیه اکید ما به مشورت با یک متخصص یا دامپزشک برای تصمیم‌گیری نهایی و درمان گله مرغ است.
4 پاسخ
مرسی
خواهش می کنم
سلام رنگ مدفوع جوجه من آبی شده!و خب همون وضعیت مدفوع سبز رنگ که شما تو مقاله نوشتینو داره اما با رنگ ابی
چیزیم کم نداره هم حیاط و محیط یبز برا گشت و گذار داره هم غذا و اب کافی اما چرا اینجوری شدن؟!!
سلام…وقتتون به خیر
باید مجموعه ای از عوامل رو بررسی کرد. البته مقاله مدفوع طیور امروز آپدیت شده و بخش فضله آبی نیز به مقاله اضافه شده. شما می تونید این بخش رو مطالعه بفرمایید.
امیدوارم براتون کاربری باشه.